afgeschermd

Afgeschermd

Ontkennen baat niet: ik ben een loser. We zaten te babbelen met een vriendin, op een bankje in de Haarlemmerhout. Tegen de schemering gingen we naar huis en na tien minuten ontdekte ik dat ik mijn rugtas had laten staan. Stom! Wij terug. Ik vatte het eerst laconiek op (ach ... een bejaarde Eastpak met alleen een antieke Samsung erin; en de meeste mensen deugen, toch?).

De tas bleek weg. Waarschijnlijk meegenomen door een bezorgde ziel met eerzame bedoelingen. Mijn naam stond erin, 's avonds zou ik ongetwijfeld bericht krijgen… Helaas, de vinder was van het andere soort, dat probeert de mobiel te ontgrendelen en de verrekijker te verpatsen. Want ja, die zat er ook in, evenals mijn trouwe Swiss Army Knife en handschoenen.

Als het verlies tot je doordringt, wil je eerst heel hard "Politie! Houd de dief!" roepen in de hoop dat agenten diezelfde nacht de Hout uitkammen en in triomfmars terugkeren met rugzak én geboeide dader. Terug naar de werkelijkheid: de politiewebsite verwijst je door naar de gemeente, die je doorverwijst naar www.ilost.nl. Het was 3 januari en de oogst van de jaarwisseling was duidelijk nog niet ingevoerd in het systeem. Bij gevondenvoorwerp.nl en verlorenofgevonden.nl evenmin. Dus voor de zekerheid sim-kaart en bank-app geblokkeerd.

Als mens in nood wil je iets doen. DOEN, dus niet alleen obsessief op ilost.nl klikken. De volgende dag keerde ik terug naar de Hout en speurde tussen de rododendrons naar die perfect gecamoufleerde rugzak: de kleur van dorre bladeren, waarvan er miljoenen liggen. Ook meldde ik me bij de Publiekshal van de gemeente. Ik mocht niet binnen. Bij wijze van service overhandigde een portier met mondmasker me een rood kaartje met de naam van een mij maar al te bekende website.

Ik had koude handen, alle handschoenenwinkels waren dicht en online bestellen ging niet zonder bankpas. Mijn enige hoop waren die slome websites. Maar ik wilde een LOKET! Met een MENS! Een beambte – knorrig of cynisch, desnoods ruikend naar toxische aftershave – die tegen een decor van gevonden paraplu's, voortvluchtige wanten, tassen en koffers samen met mij onverstoorbaar een aangifteformulier invulde, waarna hij er theatraal drie vlekkeloze stempels op zette. "U hoort van ons, meneer, zodra we 'm binnenkrijgen."

Mijn weerzin tegen die websites was des te heviger doordat ik bezig was met het kopen van een huis. Avonden had ik aan het scherm gekluisterd gezeten, de gevangene van alle formaliteiten die moesten worden vervuld voor notarissen, hypotheekverstrekkers, Vereniging van Eigenaren en verzekeraars. Scannend, uploadend, accounts aanmakend bij mijnuitzuiger.nl, mijntiran.nl, mijnkafka.nl en mijnvernederaar.nl.

Gedegradeerd tot een een moedeloze poedel die door steeds andere hoepels moet springen. Bij het digitaal ondertekenen van de koopcontracten kon je kiezen uit vier 'stijlen' – mijn eigen zwierige handtekening kon ik nergens demonstreren. Ja, je moet er wat voor overhebben, zult u denken, maar het gaat om meer dan mijn eigen frustratie. We zitten met 17 miljoen Nederlanders 'afgeschermd' van instanties en bedrijven. Murw, afgestompt, gehersenspoeld. Denkend dat wij de enigen zijn die zitten te hannesen. Het kan niet anders of de vele uren die we gegijzeld en machteloos achter het scherm doorbrengen veranderen ons.

Aan de andere kant van het scherm is ook iets veranderd. Computer says no is zo oud als MS-DOS. Software maakt hardvochtigheid makkelijker. Uitvoerenden kunnen zich verschuilen achter ontbrekende vinkjes of een rode of paarse indicatie bij klantnummer 5460039 of burgerservicenummer V9812NIX. De veroordeelde bijstandsmoeder in Wijdemere kreeg voor de overheid pas een gezicht toen er media-ophef ontstond over die door haar moeder betaalde boodschappen.

De toeslagenaffaire bij de Belastingdienst, had die ook kunnen gebeuren als er nog loketten waren geweest? Waar de woedetranen van de gedupeerden zichtbaar waren geweest? Het is maar een vraag, maar wel een die ons allen wezenlijk aangaat.