faitesvosjeux

Faites vos jeux

Het zijn gouden tijden voor escapisme. Wegvluchten naar een fantasiewereld of je verplaatsen in een andere werkelijkheid, in heden, verleden of toekomst.

Graag wil ik jullie ontvoeren naar het land van de Hadzabe, een volk uit Tanzania. Ik las iets over deze jager-verzamelaars dat mij nogal bezighoudt. In de jaren vijftig werden de Hadzabe bestudeerd door antropologen, die hun primitieve economie vergeleken met de onze (agrarisch en industrieel), die in vakkringen bekend staan als delayed return economies. Wij werken voor een uitgestelde beloning (salaris aan het eind van de maand en dan de hypotheek aflossen of sparen voor een skivakantie, etc.).

De Hadzabe zouden niets begrijpen van onze mentaliteit. Zodra de buit daar binnen is (dat wil zeggen de antilope is geschoten) of er is genoeg ander voedsel bij elkaar gescharreld voor de maaltijd, houden ze het voor gezien. Aan oppotten / inmaken / voorraden aanleggen / pensioenopbouw doen ze niet. Ze leven van de hand in de tand. De brave antropologen probeerden dit systeem te benaderen met wetenschappelijke objectiviteit, maar (het staat in Work van James Suzman) ondervonden een onverwachte moeilijkheid.

Als een Hadzabe zag dat zo'n antropoloog vier pennen had, wees hij op een pen en daarna op zichzelf. Daar kwam geen "alsjeblieft" aan te pas. De pen werd min of meer geconfisqueerd en nadat hij was overhandigd volgde geen "dankjewel" of erkentelijke glimlach, tot ergernis van de westerling. Hadden ze geen manieren? Ik moest erg lachen toen het raadsel uit de doeken werd gedaan. Het was voor stamleden onderling een volkomen vanzelfsprekende zaak dat iemand met een overschot (vier pennen?) zijn luxe deelde met anderen. Het verwerven van veel bezittingen had derhalve amper zin; er kon altijd een behoeftige vriend of bloedverwant binnenwandelen die aanspraak maakte op wat de materialist had vergaard.

Tot zover had ik het goed onthouden. Het komische was dat ik op dit punt van mijn verhaal met een vermanend, moralistisch vingertje naar de Nederlandse overheid had willen zwaaien. En bij wijze van kerst- en nieuwjaarsboodschap onze eigen hebzucht aan de kaak had willen stellen. Want grote goden, Wesley Sneijder was de afgelopen decembermaand meer op tv dan het Kindeke Jezus en de Goedheiligman samen. Koning Toto? Kan iemand hem snel van zijn troon stoten?

Het is allemaal de schuld van nieuwe wetgeving per 1 oktober, die online gokken legaal maakte voor tien bedrijven, die elkaar sindsdien op leven en dood beconcurreren. In de rust van Nederland-Noorwegen werden acht (8!) gokreclames geturfd. Deze regering, huiverig voor 'gelukzoekers' uit verre landen, staat toe dat de eigen, de laatste tijd toch al extreem labiele bevolking wordt verleid aanzienlijke bedragen over de balk te smijten. Alsof gokverslaving niet bestaat ...

Niet alleen de casino's zetten hoog in; alom worden we gelokt met easy money. De Staatsloterij, de Postcodeloterij, de krasloterij. Je bent een sukkel als je niet belegt en dan zijn er nog de onbegrijpelijke cryptomunten die appelleren aan ons magisch denken. Die kneus in het STER-spotje die over rondslingerende lego-blokjes struikelt en in het schijnsel van een lamp een Bitcoin-symbooltje ontwaart. Een teken van Hogerhand!

Nee, dan die Hadzabe, die laten zich niet gek maken door hebzucht. Hoewel? Een ding was ik vergeten, zag ik net. Want ze kappen daar weliswaar met werken zodra ze hun kostje bij elkaar hebben (let’s call it a day), maar ze zijn verzot op kansspelletjes. Dag in dag uit, met pijlen en andere kleinoden als inzet en wie weet ook afgetroggelde pennen.

Laat ik iedereen maar gewoon een gelukkig 2022 wensen. Met of zonder roulette, loten of aandelen. Het leven blijft een kansspel, ook volgend jaar weer. Rien ne va plus!