onrustigehoofden

Onrustige hoofden

De beste manier om het imago van daklozen te verbeteren is natuurlijk om ze allemaal een riante villa te schenken in Bloemendaal of Blaricum. En zou het ook helpen als Straatjournaal (in afwachting daarvan) in plaats van een krant een GLOSSY werd?

Ik vroeg het me af toen ik van een leestafel het eerste nummer van HRLM-Z meegriste, van dezelfde familie als het glossy magazine dat al meer dan tien jaar de stad Haarlem fraai belicht: altijd smetteloos, gaaf, glanzend en glimmend. Die Z staat voor Zakenglossy. In honderd pagina's wordt een keur aan ondernemers in de etalage gezet. Van ongeduld stuiterende start-uppers, revolutionaire vernieuwers, oude rotten met drie faillissementen op hun CV en stabiele familiebedrijven.

Het fijne van glossy's is dat ze je niet voor verrassingen stellen. Dus ja, het ondernemen zit bij iedereen in het bloed, in het DNA, in de genen én in hart in nieren. Het is een passie (gaap!), al die ondernemers zoeken uitdagingen (gaap-gaap), zijn slim/smart en innovatief (ook al handelen ze in tweedehands moltondekens of gerecyclede theemutsen), hebben dromen en missies, barsten van de (vanzelfsprekend positieve) energie, zien problemen en mislukkingen als kansen. Je vindt ze bij voorkeur in broedplaatsen en kraamkamers, bedolven onder pasgeboren plannen. Als ze na een 90-urige werkweek even op hun krent zitten, handelt hun hoofd rusteloos verder.

En zulke rusteloze hoofden bestaan écht, weet ik sinds kort. In Gent werd ik meegetroond naar een restaurantje dat was gespecialiseerd in rundvlees. Geen poeha – formica tafeltjes, een allegaartje aan stoelen, maar dat vlees! De kok kwam het toelichten in sappig Vlaams. Hij weidde uit over de koeien; hun nobele stamboom, de onbespoten klavertjes vier die ze aten… De Japanse koeien werden gemasseerd om de bilpartij malser te maken. Die kok sliep bij wijze van spreken met een rauwe ossenhaas of een begeerlijke bavette als hoofdkussen. Het liep als een tierelier, met dat vlees, maar het roer ging om. Vanaf december deed hij alleen pizza's en daarna drie maanden zeevis en daarna ... Anders dutte hij in. Ik kon er niet bij. Het kwam mij krankzinnig voor, maar ik ben dan ook geen rusteloze ondernemer.

Het rusteloze hoofd is een motief in zowel HRLM-Z als Straatjournaal. En welke toevalligheden bepalen dan of je die energie kunt kanaliseren en een geslaagd zakenman wordt, of dat je er de speelbal van wordt, in een chaotisch of destructief leven? Deze maand stond in NRC een necrologie van Nol van Schaik (1954-2019). Hier in Haarlem en daarbuiten is hij bekend als oprichter van coffeeshop Willie Wortel, maar meer nog als actievoerder tegen het schizofrene Nederlandse softdrugsbeleid. Op zijn eigen terrein een idealist dus.

In zijn jonge en veel te wilde jaren was Nol onder meer bondscoach van de bodybuilding-federatie. Het lichaam ging voor alles. Hij was zo nuchter als een woestijncactus en clean als een stukje karnemelkzeep. Zeer gespierd, maar geen grammetje zitvlees. Tot hij op een dag – hij was al dertig – toch een jointje rookte en het ineens (voor het eerst) kalm werd in zijn hoofd. "Ik had altijd honderd ideeën en voerde er tien tegelijk uit, die allemaal mislukten. Dat is veranderd doordat ik cannabis ben gaan roken."

Hij schreef nadien boeken en columns en 'deugde'. Hoe anders had het kunnen lopen. In de jaren tachtig gingen zijn sportscholen failliet, hij had schulden, pleegde twee bankovervallen, zat in de bajes. Bij een hasjtransport in Frankrijk ontsnapte hij aan de gendarmes door in een ravijn te springen.

Ik wil maar zeggen, Straatjournaal of HRLM-Z? Je kiest je eigen hoofd niet uit en het kan van een kleinigheid afhangen in welk blad je terecht komt.