Rond de Oostzee
(1)
De Baltische staten


(1) (2) (3)

•••••

Van 1 t/m 21 juli 2018 maakten Marga en ik een rondreis door Litouwen, Letland, Estland, Finland, Zweden, Noorwegen en Denemarken. Als ik Nederland en Duitsland meetel, bezochten wij in drie weken in totaal negen landen. Wij reden en voeren deze route:


Pharosreizen, het bureau dat alles voor ons organiseerde, noemt deze rondreis de Koningsroute. Dit was een van oorsprong 14e-eeuwse postroute tussen de belangrijkste steden van Noorwegen, Zweden en Finland. De route dateert uit een periode waarin Noorwegen, Zweden, Denemarken en een groot deel van Finland verenigd waren onder één monarch. Het was eeuwenlang een van de belangrijkste oost-west verbindingen in Noord-Europa. De Baltische landen Litouwen, Letland en Estland lagen weliswaar niet op de Koningsroute, maar zijn er op diverse manieren wel mee verbonden. Letland en Estland behoorden bijvoorbeeld een tijd lang tot het Zweedse Koninkrijk. Tegenwoordig is de Koningsroute een toeristische route die vooral in Finland goed wordt aangegeven met bruine bordjes met een kroontje en soms in het Fins en Zweeds de naam: Kuninkaantie / Kungsvägen. Hieronder neem ik jullie mee als we het spoor volgen van koeriers uit vervlogen tijden.

1 juli 2018

Wij rijden naar Kiel in Duitsland, waar wij op een veerboot van de Deense rederij DFDS zullen stappen, die ons naar Klaipeda in Litouwen zal brengen. Onderweg naar Kiel ontkomen wij niet aan een lange file bij Bremen. Het oponthoud duurt zó lang dat wij vrezen niet meer op tijd bij de boot aan te komen. Gelukkig gebeurt dat niet, uiteindelijk zijn wij ruim op tijd en moeten wij zelfs nog wachten om het autodek van de boot op te mogen rijden. Als de veerboot zee kiest, gaat de zon onder.


2 juli 2018

De overtocht duurt lang en is onplezierig. Wij zijn passagiers op een relatief kleine boot die flink schommelt door de harde wind en daardoor redelijk hoge golven. De schepen op deze route zijn primair ingesteld op vrachtvervoer, en hoewel er bars, lounges en restaurants aan boord zijn, is de boot iets minder ingericht voor toeristen dan wij gewend zijn. Vlak voor wij aan het einde van de middag aankomen in Klaipeda in Litouwen zien wij het Nationaal Park De Koerse Schoorwal liggen. Dit is een landtong van 98 kilometer lang, waarvan de noordelijke helft bij Litouwen hoort en de zuidelijke helft bij de Russische enclave Kaliningrad. Het Ibis Hotel, waar wij de nacht zullen doorbrengen, ligt op 500 meter van de aanlegplaats. Vanuit het raam van onze kamer neem ik een foto van de veerboot met het Nationaal Park aan de andere kant van het water. Wij eten in het restaurant van het hotel en gaan vroeg naar bed. Klaipeda heeft ons niets te bieden.


3 juli 2018

Wij rijden van Klaipeda naar Riga, de hoofdstad van Letland. Helaas kunnen wij Vilnius, de hoofdstad van Litouwen, niet bekijken. Deze stad ligt te ver uit de route. Het is somber weer en het regent af en toe. Dat weerhoudt ons er niet van even de benen te strekken bij een meer in het Nationaal Park Zematija.


Onderweg zien wij tientallen ooievaarsnesten waarin volwassen vogels hun kroost verzorgen. Bij vrijwel elke boerderij staat een paal met daarop een nest. Litouwen telt elk jaar ruim 12.000 broedparen, meer dan waar ook in Europa.

Een van de belangrijkste nationale monumenten van Litouwen is Kryziu Kalnas - de Heuvel van Kruisen -. Voor het katholieke Litouwen vormt het al van oudsher een magisch oord van het geloof, maar ook van nationaal besef. De heuvel is bedekt met naar schatting 15.000 kruisen in alle soorten en maten, die heel dicht opeen staan. Het is een bizar gezicht, en ik begin te twijfelen aan de verstandelijke vermogens van de toeristen die een kruis(je) kopen bij een van de kraampjes bij de parkeerplaats en deze ergens op de heuvel neerzetten of ophangen.



Wij overnachten in het Bellevue Park Hotel in Riga in Letland.

4 juli 2018

Vandaag staat de binnenstad van Riga op het programma. Om mijn pijnlijke heupgewricht te ontzien, verplaatsen wij ons zoveel mogelijk met de tram. Het eerste dat wij daarom doen is een dagkaart voor het openbaar vervoer kopen bij de receptie van het hotel. Donkere wolken voeren de boventoon boven de stad, maar het is gelukkig droog. In de loop van de dag wordt het weer steeds beter en aan het begin van de avond staat de zon stralend aan een onbewolkte hemel. Prima weer om Riga te bekijken.

Riga werd gesticht in 1201 en is een voormalige Hanzestad. Het historisch centrum van Riga staat op de werelderfgoedlijst van Unesco, onder andere dankzij de pittoreske, oude binnenstad met haar kronkelende straten, gildehuizen, en middeleeuwse kerken, waarvan de torenspitsen de skyline domineren.


Jugendstil (art nouveau) is de stijl van Riga. Aan het begin van de 20e eeuw beleefde de stad een sterke opleving in de bouw. Een groot deel van de toen gebouwde huizen is in jugendstil ontworpen. De stad telt er op dit moment nog meer dan 800. Het is leuk en interessant om door de jugendstilwijk van Riga te lopen. Je ziet steeds iets nieuws. Elk gebouw heeft zijn eigen karakter door de steeds andere 'versieringen' aan de gevels. Wij zijn het meest onder de indruk van twee enkele meters hoge gezichten boven op het dak van een gebouw.



Midden in de wijk ligt het Jugendstilmuseum, een klein museum dat gevestigd is in een historisch appartement ingericht in de stijl van rond 1900. Liefhebbers van jugendstil zullen alleen het trappenhuis van dit pand al de moeite waard vinden.


Het valt ons op dat veel mensen op straat Russisch spreken. Het zijn niet alleen toeristen, ongeveer 40% van de bevolking van Letland is van Russische origine. Het land heeft van 1944 tot 1991 deel uitgemaakt van de Sovjet-Unie. Op een plein in het centrum zien wij nog een voorbeeld van Sovjet-kunst. Even verderop staat het Vrijheidsmonument, een beeld van een vrouw die drie sterren in de lucht houdt. Het monument is tussen 1931 en 1935 tijdens de eerste onafhankelijkheid van Letland opgericht. Het is gebouwd ter herdenking aan de Letse soldaten die zijn gesneuveld in de Letse Onafhankelijkheidsoorlog (1918-1920). Het monument staat in de Brivibas-boulevard - de Boulevard van de Vrijheid -. Deze straat heette eerder de Alexanderboulevard, naar de tsaar, daarna de Lenin-boulevard, en vervolgens de Hitler-boulevard. Straatnamen vertellen vaak een heel verhaal!


's Avonds eten wij op een zonnig terras van een restaurant aan het Domplein. Wij laten onze maaltijd vergezeld gaan van een Lets donker biertje met 9% alcohol. Heerlijk! Een tram van lijn 5 zet ons af bij het Bellevue Park Hotel.

5 juli 2018

Vandaag maken wij een lange rit van Riga naar Tallinn, de hoofdstad van Estland. Het is grijs, maar droog en rustig weer. Als wij de grens tussen Letland en Estland gepasseerd zijn, komen er echter dramatische luchten boven onze auto te hangen. Pikzwarte wolkenformaties laten plensbuien op ons neerdalen, terwijl felle bliksems direct worden gevolgd door zware donderslagen. Dit wordt afgewisseld met een stralende zon die schijnt in een stuk blauwe lucht omringd door torenhoge witte wolken. Wij moeten dan onze ogen dichtknijpen tegen de reflectie van het zonlicht op de kletsnatte weg.

Wij zijn nog in Letland als wij in het Nationaal Park Gauja de Turaidaburcht bezoeken. Ik heb in mijn leven mooiere kastelen gezien, maar Turaida is interessant genoeg om er onze rit voor te onderbreken. De bisschop van Riga liet deze burcht in 1214 bouwen. In de 17e eeuw werd het gedeeltelijk vernietigd toen de kruitkamer getroffen werd door de bliksem. Tijdens ons bezoek weten wij nog niet wat ons 's middags op dat gebied te wachten staat.


Vanaf de vrijstaande, ongeveer 30 meter hoge toren op de binnenplaats van het kasteel heb je een fraai uitzicht op het omringende landschap dat wordt gedomineerd door de rivier de Gauja. De vallei waar de rivier doorheen stroomt is een beschermd natuurgebied dat deel uitmaakt van het Nationaal Park Gauja.


Aan het begin van de avond komen wij aan bij het Centennial Hotel in Tallinn, waar wij de nacht zullen doorbrengen.

6 juli 2018

De binnenstad van Tallinn wacht op ons. De hemel is opnieuw met wolken bedekt, maar het is droog en de zon laat af en toe zijn gezicht zien. Goed weer dus om door de hoofstad van Estland te lopen. Het is niet nodig om gebruik te maken van tram of bus, want ons hotel ligt op loopafstand van het centrum.

De Aleksander Nevski Kathedraal staat als eerste op ons lijstje. Deze Russisch-orthodoxe kerk is één van de belangrijkste monumenten van Tallinn. De kathedraal, hier gebouwd om de russificatiepolitiek van het tsaristische Rusland kracht bij te zetten, werd ingewijd in 1900, heeft vijf uivormige koepels en biedt plaats aan 1500 gelovigen. Het interieur van de kerk is prachtig, maar helaas mogen er binnen geen foto's worden gemaakt, dus ik moet mij beperken tot het fotograferen van de buitenkant. Marga koopt een ansichtkaart om toch een herinnering te hebben aan het rijk gedecoreerde interieur.


De kathedraal staat op een heuvel, de Toompea, vanwaar je een mooi uitzicht hebt over de lager gelegen oude binnenstad.


Deze ziet er nog voor een belangrijk deel uit als in de Hanzetijd: de 14e-eeuwse stadsmuren zijn vrijwel geheel intact, compleet met verdedigingstorens met kleurrijke namen als Lange Herman en Dikke Margaretha. De smalle straatjes en steegjes, vaak met kasseien bestraat, verhogen de middeleeuwse feestvreugde.


Enkele van de mooiste monumenten staan rond het Raadhuisplein. Wij zien stijlvolle middeleeuwse huizen en het gotische raadhuis met een karakteristieke achthoekige toren. Er is een middeleeuws festival aan de gang op het plein, met veel kraampjes, verklede mensen, en lokale muziek.



Aan de muziekinstrumenten kunnen wij zien dat wij in een land zijn met een andere cultuur dan de onze. Smartphones hebben ze hier echter ook, al is het raar die gebruikt te zien worden door een 'middeleeuwer'.


Nadat ik Marga gefotografeerd heb naast een stuk vlees van metaal, werken wij in het nabijgelegen restaurant een gewoon stuk vlees naar binnen. Na afloop lopen wij naar het Centennial Hotel via het Vrijheidsplein waar op een groot scherm de WK-wedstrijd België-Brazilië wordt getoond. Wij blijven even kijken, maar er gebeurt niet veel. Wij zijn nog geen minuut weg of achter ons klinkt luid gejuich. Op de televisie in onze hotelkamer zien wij dat België net de 1-0 heeft gemaakt.


7 juli 2018

Wij staan vroeg op want wij moeten op tijd zijn voor de veerboot van de Tallink/Silva Line die ons over het water van de Finse Golf van Tallinn naar Helsinki zal brengen. Het is heerlijk weer. De zon schijnt volop en slechts hier en daar is wat lichte bewolking te zien. Wij weten dan nog niet dat het weer tijdens de twee resterende weken van onze reis alleen maar mooier zal worden. Wij zijn ruim op tijd bij de boot en mogen als een van de eersten onze auto het autodek op rijden. Het zonnedek van de boot is nog leeg als wij het betreden. Wij zoeken een plekje aan de reling en genieten volop van de zon en de bedrijvigheid om ons heen. Veerboten en cruiseschepen varen af en aan. Na vertrek draait onze boot, waardoor wij een mooi uitzicht op Tallinn hebben.


Wij verlaten de Baltische staten Litouwen, Letland en Estland met een onbestemd gevoel. De mensen zijn bijzonder aardig, de steden zijn interessant, er is genoeg natuurschoon, maar toch is het net of er een grauwsluier over deze landen ligt. Wellicht komt het door het wat mindere weer dat wij hadden, of is het toch de schaduw van de Sovjet-Unie die nog steeds over deze landen valt? Ze lijken in ieder geval heel blij met hun lidmaatschap van de EU. De blauwe Europese vlag met de gele sterren zie je overal.

Na twee uur varen komen wij aan in de haven van Helsinki. Het is te vroeg om al naar ons hotel te gaan, dus rijden wij naar het op 50 kilometer van Helsinki gelegen Porvoo, de op een na oudste stad van Finland. In de middeleeuwse domkerk riep de Russische tsaar Alexander I in 1809 Finland uit tot groothertogdom onder gezag van Rusland. Het oude centrum heeft mooie houten huizen, smalle straatjes en stijlvolle rode pakhuizen aan een rivier.


Voordat wij het oude centrum inlopen, zetten wij onze auto neer op een grote parkeerplaats in het nieuwere deel van de stad. Marga gooit wat geld in een automaat en legt het tijdkaartje op het dashboard. Als wij na enkele uren terugkomen bij de auto zit er een geel stuk papier onder de ruitenwisser met daarop een voor ons onbegrijpelijke Finse tekst. Wij zien wel een bedrag staan, 50 euro, dus wij moeten wel concluderen dat wij een bekeuring hebben gekregen. Maar wij hebben toch betaald? Wij besluiten om ons er niets van aan te trekken, stappen in en rijden terug naar Helsinki om in te checken bij ons hotel, het Scandic Grand Marina, dat gevestigd is in enkele verbouwde oude pakhuizen in het havengebied vlakbij de aanlegplaats van cruiseschepen.

•••••

(1) (2) (3)